16. Automatische controle op toegankelijkheid met Acrobat Pro

16.1 Dit is slechts een beknopte uitleg

Het goed begrijpen van de foutmeldingen in Acrobat Pro en de reparaties die vaak nodig zijn is bijzonder complex. In dit hoofdstuk geven wij een minimale uitleg van de controle en de reparatie. Het vergt een apart e-book om dit onderwerp goed te behandelen.

Wil je meer weten over dit onderwerp, bekijk dan de online documentatie van Adobe of volg bij ons de training Toegankelijke pdf met Adobe Acrobat.

16.2 Voorbereiden, controle en reparatie

Bijna altijd moet een pdf achteraf nog worden aangepast. In dit hoofdstuk bespreken we de 3 stappen:

• Aanpassingen voorafgaand aan volledige controle
• Volledige controle op toegankelijkheid
• Nabewerken: oplossen van de gevonden toegankelijkheidsproblemen

16.3 Opbouw scherm in Acrobat

Hieronder een screenshot van Acrobat Pro. Het scherm bestaat uit 3 delen:

1. Links het linkermenu met de navigatievensters
2. Midden het bewerkscherm met het geopende document
3. Rechts het rechtermenu met de gereedschappen

Instellen linkermenu

Kies Beeld ▸ Tonen/verbergen ▸ Navigatievensters.

Zorg ervoor dat minimaal zichtbaar zijn:

• Paginaminiaturen
• Bladwijzers
• Volgorde
• Codes

Middenvenster met het pdf-bestand

Het middenvenster toont de pdf, die je aan het bekijken bent.

Gereedschappen

In het rechterdeel van het scherm staan de gereedschappen met onder andere het tabblad Toegankelijkheid. Als je klikt op 'Meer gereedschappen' kun je gereedschappen opnemen in het rechtermenu.

Zet in ieder geval de volgende gereedschappen erbij:

• Toegankelijkheid
• Afdrukproductie
• PDF bewerken

16.4 Aanpassingen voor automatische controle

Bestandseigenschappen aanpassen

1. Kies Bestand ▸ Eigenschappen
2. Je komt in het dialoogscherm Documenteigenschappen.
3. Ga naar het tabblad Beschrijving.
4. Controleer of titel, auteur en onderwerp goed zijn ingevuld.
5. Ga naar het tabblad Beveiliging.
6. Kies daar Beveiligingsmethode: Geen beveiliging.
7. Ga naar het tabblad Weergave bij openen.
8. Kies de volgende instellingen bij Indeling en vergroting:
   • Navigatietab: Venster en pagina bladwijzers
   • Pagina-indeling: Eén pagina
   • Zoomfactor: Passende pagina
9. Kies bij Vensteropties:
   • Venster centreren op scherm
   • Bij tonen: Documenttitel
10. Zorg dat de opties bij Interface-opties zijn uitgevinkt.
    

    

11. Ga naar het tabblad Geavanceerd.
12. Ga naar Leesopties ▸ Taal.
13. Controleer of de juiste taal is geselecteerd (Nederlands voor een document in het Nederlands). Zo niet, corrigeer het hier.
    

    

Documentstructuur gebruiken

Voor pdf-bestanden uit Word is dit niet nodig, vaak wel als de bron InDesign is.

1. Kies Paginaminiaturen (linkermenu) en selecteer alle pagina's met Ctr-A (Cmd-A voor de Mac).
2. Rechtermuisknop ▸ Pagina-eigenschappen ...
3. Kies Documentstructuur gebruiken.

16.5 Controle met Acrobat op toegankelijkheid

Als je de hierboven genoemde voorbereidende stappen hebt gevolgd, kies dan in Acrobat voor de controle op toegankelijkheid. Dit gaat als volgt:

1. Rechtermenu: Gereedschappen ▸ Toegankelijkheid
2. Kies Volledige controle.
3. Bij Opties voor controle is een dropdownmenu met enkele opties:
   • Document
   • Pagina-inhoud
   • Formulieren, tabellen en lijsten
   • Alternatieve tekst en koppen
4. Controleer of in alle checkboxen een vinkje staat (per categorie), behalve 1 checkbox 'Tabellen moeten een samenvatting bevatten’. Deze is optioneel en wordt bij spraakuitvoer niet altijd voorgelezen.
   

   

5. Als het goed is staan er nu 31 van de 32 opties aangevinkt. Deze instelling bewaart Acrobat; je hoeft dat dus maar 1 keer te doen.
6. Kies Controle starten.

In het linkermenu verschijnt het resultaat van de controle. Per testcriterium staat een vinkje, kruisje, vraagteken of uitroepteken:

• Vinkje: goedgekeurd
• Kruisje: afgekeurd
• Vraagteken: niet vast te stellen, handmatig onderzoek is nodig is
• Uitroepteken: testcriterium is overgeslagen

Klikken op een testcriterium brengt je naar de plaats waar het probleem is vastgesteld. Met de rechtermuisknop krijg je een menu met enkele mogelijkheden. Belangrijkste zijn:

• Goedgekeurd: kies deze als deze goed blijkt na handmatige controle
• Mislukt: kies deze als deze niet goed blijkt na handmatige controle
• Uitleggen: handig als je enige uitleg wil
• Opnieuw controleren
• Corrigeren: sommige problemen zijn hier mee op te lossen

16.6 Primaire taal

Acrobat kijkt alleen of er een taal is ingesteld, niet of de juiste taal is ingesteld! Krijg je na de controle een groen vinkje bij Primaire taal, controleer dan toch nog de juiste taal via Bestand ▸ Eigenschappen ▸ Geavanceerd ▸ Leesopties ▸ Taal.

Ook als je in Word Nederlands als taal hebt ingesteld, blijkt vaak de taalinstelling in de pdf te staan op Engels. Dit verschilt per Word-versie (en per platform Windows/Mac). Dus eigenlijk altijd even controleren.

16.7 Kleurcontrast en logische leesvolgorde

Ook als alles goed is krijg je altijd minimaal 2 vraagtekens te zien:

1. Kleurcontrast
2. Logische leesvolgorde

Deze beide issues moet je handmatig controleren.

Logische leesvolgorde

Logische leesvolgorde controleer je met een screenreader of in Acrobat Pro met het venster Codes.

Mogelijke problemen:

• Tekstvakken: worden vaak niet meegenomen in de juiste leesvolgorde
• Kop- en voetteksten: worden onterecht meegenomen of onterecht niet meegenomen
• Betekenisvolle afbeeldingen: ze staan in de code op een hele andere plek dan visueel.
• Verwijzingen via een sterretje of via een voetnoot

Contrast meten met Acrobat Pro

1. Kies gereedschap PDF bewerken.
2. Selecteer tekst.
3. Klik op het kleurvakje.
   

   

4. Schrijf de RGB-waarde op. Dat zijn 3 getallen die staan bij Rood, Groen en Blauw.
5. Google op 'rgb to hex'.
6. Kies dan een tool en voer daar de RGB-waarde in. Je krijgt dan direct de hexadecimale waarde.
7. Schrijf de hexidecimale code op.
8. Controleer met bijvoorbeeld Luminosity Colour Contrast Ratio Analyser

 of Contrast Checker van WebAIM.

16.8 Tabvolgorde

In pdf-bestanden vanuit Word krijg je nog vaak de foutmelding Tabvolgorde - Mislukt. Dat betekent dat de documentstructuur niet is gebruikt. Kies via de rechtermuisknop voor Corrigeren.

16.9 Gecodeerde annotaties

Met deze mystieke bewoordingen krijg je soms een foutmelding terug 'Gecodeerde annotaties: mislukt'. Het gaat hier meestal om hyperlinks. De oplossing is vaak om de webkoppelingen te verwijderen. Die blijven dan nog gewoon werken, maar de foutmelding is verdwenen.

16.10 Tekencodering mislukt

Een andere bijzondere foutmelding die je kunt krijgen bij de toegankelijkheidscontrole is Tekencodering mislukt. De reden is dat een lettertype ontbreekt. Het probleem is dat je dit zelf niet ziet als het je eigen document is, want dan is het lettertype wel aanwezig op de computer.

Je ziet het probleem soms als je in de code kijkt: de leesbare tekst in het document is onleesbaar in de code. Maar ook niet altijd!

Er zijn 2 oplossingen voor:

• Gebruik een lettertype dat algemeen aanwezig is op computers.
• Sla het bestand op als PDF/A, want dan worden alle lettertypes ingesloten. (zie volgende paragraaf)